Om hun militaire overwinningen en prestaties vast te leggen, lieten Egyptische farao’s stèles oprichten. Een stèle is een rechtopstaande plaat van steen of hout, voorzien van gegraveerde of beschilderde teksten en afbeeldingen. Ook farao Merenptah liet zo’n monument maken.
Om hun militaire overwinningen en prestaties vast te leggen, lieten Egyptische farao’s stèles oprichten. Een stèle is een rechtopstaande plaat van steen of hout, voorzien van gegraveerde of beschilderde teksten en afbeeldingen. Ook farao Merenptah liet zo’n monument maken.
Zijn stèle, een zwarte granieten plaat van meer dan drie meter hoog, werd eind negentiende eeuw in Thebe ontdekt door de Britse archeoloog W.M. Flinders Petrie en bevindt zich tegenwoordig in het Egyptisch Museum in Caïro. Deze stèle is beroemd, omdat zij de oudst bekende vermelding van het volk Israël buiten de Bijbel bevat – en bovendien de enige in een oud-Egyptische tekst.
Ramses II
Merenptah was een farao uit het Nieuwe Rijk. Hij regeerde van circa 1213 tot 1203 voor Christus en was de zoon en opvolger van de beroemde Ramses II, die maar liefst 67 jaar op de troon zat. De naam van zijn vader klinkt nog door in de Bijbel, in de stad Raämses: een van de voorraadsteden in de Nijldelta waar de Israëlieten volgens Exodus 1:11 gedwongen arbeid moesten verrichten.
Tijdens de regering van Merenptah werd Egypte bedreigd door de zogenoemde Zeevolken, die vanuit het noorden kwamen. Deze farao ging de strijd met hen aan en behaalde een grote overwinning. Na hun nederlaag trokken de Zeevolken zich terug en vestigden ze zich langs de kust van Kanaän. Daar werden zij bekend als Filistijnen, later beruchte aartsvijanden van de Israëlieten.
In het vijfde jaar van zijn regering liet Merenptah een stèle oprichten om zijn militaire triomfen vast te leggen. De lange inscriptie somt zijn veldslagen tegen de Zeevolken en andere tegenstanders op. In de laatste twee regels staat een veldtocht in Kanaän beschreven, waarin Merenptah overwinningen claimt op ‘Askalon, Gezer, Yanoam en Israël’.
De oudste vermelding van Israël verkondigt meteen haar vernietiging
Uittocht
De Stèle van Merenptah speelt een belangrijke rol in de reconstructie van de Bijbelse tijdlijn. De rechtopstaande plaat werd rond 1208 voor Christus opgericht en bevat een duidelijke aanwijzing dat de Israëlieten aan het einde van de dertiende eeuw voor Christus in Kanaän woonden. Wanneer zij daar precies zijn aangekomen, blijft echter onduidelijk.
Vond de uittocht uit Egypte kort daarvoor plaats, tijdens de regering van Ramses II in het midden van de 13e eeuw voor Christus? Of gebeurde dit al eerder, in de 15e eeuw voor Christus (vgl. 1 Kon. 6:1)? Voor beide dateringstheorieën bestaan argumenten, en daarnaast zijn er nog alternatieve voorstellen gedaan. Het meest waarschijnlijk is dat de uittocht ergens tussen circa 1450 en 1250 voor Christus moet worden geplaatst.
"*" geeft vereiste velden aan