Serie: Diepgravend
Hoe de naam van een Bijbelse koning in klei belandde
In 1879 werd in Babylon een opmerkelijke ontdekking gedaan: een cilindervormig kleitablet met het decreet van koning Cyrus (Kores in de HSV), waarin hij de ballingen in Babylon, onder wie de Joden, toestemming gaf terug te keren naar hun eigen land.
De ontdekking sloeg destijds in als een bom, mede door de felle discussie over de status van de Bijbel. Veel wetenschappers stonden sceptisch tegenover de Bijbel als historische bron en zagen in de archeologie vooral bewijs dat de Bijbelse verhalen niet klopten. Anderen gebruikten juist archeologische vondsten om de betrouwbaarheid van de Bijbelse overlevering te benadrukken. De Cyruscilinder leek een belangrijk Bijbels gebeuren te bevestigen.
Spijkerschrift
De Cyruscilinder, die nu in het British Museum in Londen te zien is, is een tonvormige kleicilinder van zo’n drieëntwintig centimeter breed, rondom voorzien van een inscriptie in Babylonisch spijkerschrift. Het voorwerp werd gemaakt in opdracht van de Perzische koning Cyrus de Grote, kort nadat hij in 539 voor Christus Babylon had veroverd. Bij de herbouw van de stadsmuur liet Cyrus de cilinder inmetselen in de fundering. De tekst beschrijft hoe de koning aan de macht kwam en gaat ook over zijn beleid.
Op de cilinder staat beschreven dat de laatste koning van Babylon de goden niet naar behoren vereerde en zijn volk onderdrukte. Daarop zou de oppergod Marduk hebben besloten in te grijpen. Marduk vond een rechtvaardig vorst, nam zijn uitverkorene bij de hand, noemde hem bij diens naam Cyrus, koning van Perzië, en zegde hem de wereldheerschappij toe. Hij deed het land in het oosten en de Meden neerliggen aan Cyrus’ voeten.
Zo zegt de HEERE tegen Zijn gezalfde, tegen Kores, die Ik vastgrijp bij zijn rechterhand, om de volken vóór hem neer te werpen (…). Ter wille van Israël, Mijn uitverkorene, riep Ik u bij uw naam; Ik gaf u een erenaam, hoewel u Mij niet kende.
Profetie
Deze inscriptie heeft opmerkelijke parallellen met de profetieën uit het Bijbelboek Jesaja. Aan de Joodse ballingen in Babylon werd jaren hiervoor al geprofeteerd: “Zo zegt de HEERE tegen Zijn gezalfde, tegen Kores, die Ik vastgrijp bij zijn rechterhand, om de volken vóór hem neer te werpen (…). Ter wille van Israël, Mijn uitverkorene, riep Ik u bij uw naam; Ik gaf u een erenaam, hoewel u Mij niet kende.” (Jes. 45:1-4).
Deze profetieën zijn uitgekomen. Uit het noordoosten kwam inderdaad een nieuwe vorst tevoorschijn: de Perzische koning Cyrus. Hij heeft inderdaad de machthebbers van het Babylonische rijk verslagen, en hij heeft bijgedragen aan het herstel van het volk Israël.
Terugkeer
Waar de Babylonische koningen hun overwonnen volken met deportaties en dwang in bedwang hielden, voerde Cyrus juist een tolerant beleid. Op de cilinder wordt maar liefst drie keer benadrukt dat hij “de goden en hun vereerders naar huis liet terugkeren en hun heiligdommen liet herbouwen”
Dit komt overeen met het edict van Cyrus zoals beschreven in de Bijbel. Cyrus gaf de Joden toestemming om terug te keren naar hun land en de tempel in Jeruzalem te herbouwen. De Cyruscilinder noemt de Heere of de Joden niet expliciet, maar bevat het algemene decreet dat in het Bijbelse edict op de Joodse ballingen is toegepast.
"*" geeft vereiste velden aan